© h.hofstede (h.hofstede@hogeland.nl)

       
1. a. 8x3 + 36x2 + 54x + 19 = 0   met  x = y + c  geeft:
8(y + c)3 + 36(y + c)2 + 54(y + c) + 19 = 0
8(y3 + 3y2c + 3yc2 + c3) + 36(y2 + 2yc + c2 ) + 54y + 54c + 19 = 0
8y3 + 24y2c + 24yc2 + 8c3 + 36y2 + 72yc + 36c2 + 54y + 54c + 19 = 0
8y3 + y2(24c + 36) + y(24c2 + 72c + 54)  + (8c3 + 36c2 + 54c + 19) = 0

Kies nu  24c + 36 = 0  dus  c = - 1,5
Dat geeft   y3  - 8 =  0
y3 = 8
y = 2
x = 2 - 1,5 = 0,5
       
  b. 1 - 12x + 48x2 - 91x3 = 0  met x = 1/(y + 4)   geeft;
1  - 12/(y + 4) + 48/(y + 4)2 - 91/(y + 4)3 = 0
vermenigvuldig alles met  (y + 4)3:
(y + 4)3 - 12(y + 4)2 + 48(y + 4) - 91 = 0
y3 + 12y2 + 48y + 64 - 12y2 - 96y - 192 + 48y + 192 - 91 = 0
y3 - 27 = 0
y3 = 27
y = 3  en dan is  x = 1/(4 - 3) = 1
       
  c. x2 + 16xÖx + 96x + 256Öx - 1040 = 0  met x = (y - 4)2   geeft:
(y - 4)4 + 16(y - 4)3 + 96(y - 4)2 + 256(y - 4) - 1040 = 0
y4 - 16y3 + 96y2 - 256y + 256 + 16y3 - 192y2 + 768y - 1024 + 96y2 - 768y + 1536+256y-1024 -1040=0
y4 -  1296 = 0
y4 = 1296
y = 6
x = (y - 4)2 =  4
       
  d.  x3 - 11x2  + 35x - 25 = 0 met   y = x - p geeft:
(y + p)3 - 11(y + p)2 + 35(y + p) - 25 = 0
y3 + 3y2p + 3yp2 + p3 - 11y2 - 22yp - 11p2 + 35y + 35p - 25 = 0
y3 + y2(3p - 11) + y(3p2 - 22p + 35) + (p3 - 11p2 + 35p - 25) = 0
p = 5  laat de laatste twee temen wegvallen:     y3 + 4y2 = 0
y2(y + 4) = 0
y = 0  ∨   y = -4
Dan is x =  5  ∨   x = 1
       
2. a. z3 + 3z2 + 9z + 14 = 0

z
= y - 1  geeft:
(y - 1)3 + 3(y - 1)2 + 9(y - 1) + 14 = 0
y3 - 3y2 + 3y - 1 + 3y2 - 6y + 3 + 9y - 9 + 14 = 0
y3 + 6y + 7 = 0

y = m + n geeft:
(m + n)3 + 6(m + n) + 7 = 0
m3 + 3m2n + 3mn2 + n3 + 6m + 6n + 7 = 0
m3 + n3  + 3mn(m + n)  + 6(m + n) + 7 = 0
m
3 + n3 + 7  + (m + n)(3mn + 6) = 0  kies nu  3mn = -6  ofwel  n = -2/m  
Dat geeft  m3 - 8/m3 + 7 = 0
m
6 - 8 + 7m3 = 0     noem nu m3 = p:    p2 + 7p - 8 = 0  geeft  p = 1   p = -8  
Dan is   m3 = 1   m3 = -8   ofwel  m = 1      m = -2   
Dan is  n = -2   n = 1 
Beiden geeft  y =  1 + -2 = -1
Dan is z = -2  
       
  b. z3 + 3z2 + 3z + 2 = 0

z = y - 1  geeft:
(y - 1)3 + 3(y - 1)2 + 3(y - 1) + 2 = 0
y3 - 3y2 + 3y - 1 + 3y2 - 6y + 3 + 3y - 3 + 2 = 0
y3  +  1 =  0   Mazzel!!
y3 = -1
Dat geeft direct  y = -1  en dan is z = -2
       
  c. z3 + 3z2 - 9z - 27 = 0

z = y - 1  geeft:
(y - 1)3 + 3(y - 1)2 - 9(y - 1) - 27 = 0
y3 - 3y2 + 3y - 1 + 3y2 - 6y + 3 - 9y + 9 - 27 = 0
y3 - 12y - 16 = 0

y = m + n  geeft:
(m + n)3 - 12(m + n) - 16 = 0
m3 + 3m2n + 3mn2 + n3 - 12m - 12n - 16 = 0
m
3 + n3 - 16 +  3mn(m + n) - 12(m + n) = 0
m
3 + n3  - 16 + (3mn - 12)(m + n) = 0  kies nu 3mn = 12  dus  n = 4/m
m
3 + 64/m3 - 16 = 0
m6 + 64  - 16m3 = 0
m6 - 16m3 + 64 = 0   Noem nu  m3 = p, dat geeft:
p2 - 16p + 64 = 0
(p - 8)2 = 0
p = 8
Dan is  m = 2  en  n = 2
Dan is  y = 4
Dan is  z = 3
       
  d. 64z3 - 48z2 + 12z - 1 = 0
z3 - 3/4z2 + 3/16z - 1/64 = 0

z = y + 1/4  geeft:
(y + 1/4)3 - 3/4(y + 1/4)2 + 3/16(y + 1/4) - 1/64 = 0
y3 + 3/4y2  + 3/16y + 1/64 - 3/4y2  - 3/8y3/64  + 3/16y + 3/64 - 1/64 = 0
y3 = 0
y = 0
z = 1/4
       
  e. z3 + 6z2 + 11z + 6 = 0

z = y - 2  geeft:
(y - 2)3 + 6(y - 2)2 + 11(y - 2) + 6 = 0
y3 - 6y2 + 12y - 8 + 6y2 - 24y + 24 + 11y - 22 + 6 = 0
y3 - y  = 0
y(y2  - 1) = 0
y = 0    y = 1     y = -1
Dat geeft  z =  -2     z = -1    z = -3
       
  f. z3 + 6z2 + 12z + 9 = 0

z = y - 2  geeft:
(y - 2)3 + 6(y - 2)2 + 12(y - 2) + 9 = 0
y3 - 6y2 + 12y - 8 + 6y2 - 24y + 24 + 12y - 24 + 9 = 0
y3 + 1 = 0
y3 = -1
y = -1
Dan is  z = -3 
       
3. a. z3 + 2z2 - 14z - 40 = 0

z = y - 2/3  geeft:
(y - 2/3)3 + 2(y - 2/3)2 - 14(y - 2/3) - 40 = 0
y3 - 2y2 + 12/9y - 8/27  + 2y2 - 8/3y + 8/9 - 14y + 28/3 - 40 = 0
y3 - 46/3y - 812/27  = 0

y = m + n  geeft:
(m + n)3 - 46/3(m + n) - 812/27 = 0
m3 + 3m2n + 3mn2 + n3 - 46/3m - 46/3n - 812/27 = 0
m3 + n3 - 812/27  + 3mn(m + n) - 46/3(m + n) = 0
m3 + n3 - 812/27 + (m + n)(3mn + 46/3) = 0  kies nu  3mn = 46/3  dus  n = 46/9m
m
3 + (97336/729m3) - 812/27 = 0
729m6 + 97336 - 21924m3 = 0
D = 219242 - 4 • 729 • 97336 = 196830000
m3 , n3  =  (21924 ± (196830000))/1458   
Dan is  y = m + n = 42/3
Dan is  z = 4
       
  b. z3 + 3z2 + 4z - 28 = 0

z = y - 1  geeft:
(y - 1)3 + 3(y - 1)2 + 4(y - 1) - 28 = 0
y3 - 3y2  + 3y - 1 + 3y2 - 6y + 3 + 4y - 4 - 28 = 0
y3 + y - 30 = 0

y = m + n  geeft
(m + n)3 + (m + n) - 30 = 0
m3 + 3m2n + 3mn2 + n3  + m + n - 30 = 0
m3 + n3 - 30 + 3mn(m + n) + m + n  = 0
m3 + n3 - 30  + (3mn + 1)(m + n) = 0  kies nu  3mn +  1 = 0  dus  n = -1/3m
m
3 + -1/27m3 - 30 = 0
27m6 - 1 - 810m3 = 0
D = 8102 + 4 • 27 = 656208
m3, n3  =  (810 ± 656208)/54
Dan is  y = m + n = 3
Dan is z = 2
       

© h.hofstede (h.hofstede@hogeland.nl)