|   | 
				
				 © h.hofstede (h.hofstede@hogeland.nl)
		  | 
			 
		 
		 
		 | 
    
    
      
		  | 
    
    
      | 
		Meer opgaven | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      
		  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      
		  | 
      a. | 
      De grafiek van een 
		exponentieel verband gaat door de punten  (5, 18) en (12, 40) 
		Geef een formule. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      b. | 
      De grafiek van een 
		exponentieel verband gaat door de punten  (16, 115) en (30, 12) 
		Geef een formule. | 
    
    
      | 
		  | 
      
		  | 
      
		  | 
    
    
      
		  | 
      
		Een nogal wiskundig 
		echtpaar gaat bevallen van een baby. Ze houden nauwkeurig tijdens de 
		zwangerschap het gewicht van het embryo in de gaten, en vinden tussen de 
		10e en de 20e week de stippen in de grafiek 
		hiernaast. 
		 
		Het valt hen op dat het gewicht in deze periode bijna exponentieel 
		verloopt. De exponentiële rode grafiek hiernaast past goed bij de 
		gevonden meetwaarden. 
		 
		Het lijkt erop dat die grafiek precies door het eerste en laatste 
		meetpunt gaat. 
		Na 10 weken was het gewicht 3,8 gram, en na 20 weken was het 298 gram. | 
      
		 
		   | 
    
    
      |   | 
      Stel een formule op van de exponentiële grafiek die precies door deze 
		twee meetpunten gaat. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      
		  | 
      Het stralingsniveau (S) op en
        bepaalde plaats direct na het inslaan van een langeafstandsraket met
        nucleaire kop hangt af van de afstand (a in km) tot de plaats van
        inslag. Metingen leverden de volgende tabel: | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      
        
          
            
              | stralingsniveau (S) | 
              161000 | 
              108000 | 
              32600 | 
              12000 | 
              4400 | 
             
            
              | afstand (a) | 
              2 | 
              4 | 
              10 | 
              15 | 
              20 | 
             
           
         
       | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      a. | 
      Leg duidelijk uit hoe uit
                bovenstaande tabel valt af te leiden dat  het hier om een 
		exponentieel verband gaat, en geeft een formule voor S als 
		functie van a.  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      b. | 
      De voor een mens dodelijke dosis straling is 200
                of meer. Tot welke afstand vanaf de plaats van inslag zullen er direct doden gaan
                vallen? | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      
		  | 
      
		
		Een vaste flitspaal of een mobiele flitser werkt met het zogenaamde 
		dopplereffect. De 
		flitspaal stuurt geluidsgolven op je voertuig af, die voor ons niet 
		hoorbaar zijn, en meet hoe lang het duurt voordat deze geluidsgolven 
		teruggekaatst worden. 
		Zo weet de computer hoe snel je rijdt. 
		Van een optrekkende auto wordt tussen de tweede en twintigste 
		seconde vanaf de start  elke 3 seconden met een flitspaal de 
		snelheid op dat moment gemeten. Dat levert de  volgende tabel: | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      
		
			
				
					| seconden vanaf start | 
					snelheid (km/uur) | 
				 
				
					| 2 | 
					40 | 
				 
				
					| 5 | 
					75 | 
				 
				
					| 8 | 
					101 | 
				 
				
					| 11 | 
					120 | 
				 
				
					| 14 | 
					136 | 
				 
				
					| 17 | 
					145 | 
				 
				
					| 20 | 
					150 | 
				 
			 
		 
		 | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      
			
			 In deze opgave willen we onderzoeken welk model er 
			bij deze tabel zou kunnen passen. 
			Het eerste model dat we bekijken is dat van exponentiële toename 
			
			V = b •  
			at  
			met a en b constanten.
			Veronderstel dat de toename tussen seconde 2 en 
			seconde 5 
			inderdaad exponentieel verloopt.  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      a. | 
      
			
			Bereken dan de constanten a en b. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      
			
			Exponentiële toename is echter geen goed model voor de toename van de 
		snelheid in de gehele periode van 2 tot 20 seconden . 
			Dit kun je afleiden uit de tabel. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      b. | 
      
			Laat dat met een berekening zien. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		
		  | 
    
    
      | 
		
		 | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      | 5. | 
      
		
		China ontwikkelt zich in hoog tempo tot grootmacht, ook op het militaire 
		vlak. Het Pentagon, het Amerikaanse Ministerie van Defensie, houdt de 
		Chinese defensie-uitgaven nauwlettend in de gaten. In onderstaande 
		figuur staan de Chinese defensie-uitgaven volgens China zelf en volgens 
		twee schattingen van het Pentagon, een hoge en een lage. Duidelijk is te 
		zien dat het Pentagon uitgaat van veel hogere defensie-uitgaven dan 
		China opgeeft.  
		Volgens het Pentagon namen de defensie-uitgaven in de periode van 2001 
		tot 2005 exponentieel toe. De hoge schatting steeg van 65 miljard dollar 
		in 2001 tot 93 miljard dollar in 2005. | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
    
    
      |   | 
      a. | 
      
		
		Bereken het jaarlijkse groeipercentage dat het Pentagon als uitgangspunt 
		nam voor de hoge schatting (in deze periode).  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      
		In 2005 was de lage schatting 65 miljard 
		dollar en de hoge 93 miljard dollar, een verschil van 28 miljard dollar. 
		Voor de jaren na 2005 voorspelde het Pentagon dat de defensie-uitgaven 
		exponentieel zouden blijven toenemen. Voor de lage schatting (in deze 
		periode) ging het Pentagon uit van een jaarlijkse groei van 8,5% en voor 
		de hoge schatting van 9,5%.
		 | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      b. | 
      
		
		Bereken in welk jaar het verschil tussen de lage en de hoge schatting 
		voor het eerst meer dan 50 miljard dollar zal zijn | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      | 6. | 
      
	
		Volgens de regels van de Warenwet mag in Nederland verkochte melk 
		maximaal 10 colibacteriën (Escherichia coli ) per ml 
		bevatten. Onder goede omstandigheden (kamertemperatuur van 20°C) zal 
		deze bacterie zich elke 120 minuten in tweeën delen. Het aantal zal dus 
		elke 120 minuten verdubbelen.  De groeifactor per minuut voor het aantal 
		bacteriën is daarom ongeveer 1,0058.
		 | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      a. | 
      Bereken deze 
		groeifactor in vijf decimalen nauwkeurig.  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      
		In de 
		koelkast (5°C) zal dat delen veel langzamer gaan:  de groeifactor is dan 
		ongeveer  1,0007
		 
		Neem aan dat we een pak melk kopen dat precies 10 colibacteriën per ml 
		bevat op het moment dat we het in de koelkast zetten. Voor het aantal 
		bacteriën per ml in dat pak geldt:  B = 10
		× 1,0007t   
		met t in minuten
		 | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      b. | 
      
		
		Bereken hoe lang het duurt voordat het pak melk 500 colibacteriën per ml 
		bevat.
		 | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      Iemand heeft twee 
		pakken melk gekocht. Het eerste pak is erg vers en bevat nu slechts 5 
		colibacteriën per ml. Het tweede pak is al behoorlijk over datum en 
		bevat daarom nu veel meer colibacteriën per ml. Als hij dit tweede pak 
		in de koelkast zet, en het verse pak bij kamertemperatuur bewaart, dan 
		duurt het 580 minuten totdat beide pakken evenveel colibacteriën per ml 
		bevatten. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
      c. | 
      Hoeveel bacteriën per 
		ml bevat het tweede pak nu?  Geef een algebraïsche berekening. | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		  | 
    
    
      |   | 
        | 
        | 
      
		
		  | 
    
    
      | 
				 © h.hofstede (h.hofstede@hogeland.nl)
		  |